ακουατίντα

Μέθοδος χαρακτικής σε μέταλλο (χαλκό ή ψευδάργυρο). Μπορεί να δώσει θαυμάσια ζωγραφικά αποτελέσματα, που θυμίζουν κάπως σχέδια που έχουν γίνει με πινέλο και σινική μελάνη ή σέπια. Ιστορία. Η εφεύρεση της μεθόδου αποδίδεται γενικά στον Γάλλο χαράκτη Μπατίστ Λε Πρενς (1734-1781), αλλά η α. ίσως ήταν ήδη γνωστή και σε παλαιότερες εποχές. Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο Ολλανδός ζωγράφος Έρκουλες Σέγκερς, που εργάστηκε στο πρώτο μισό του 17ου αι., εκτελούσε τις περίφημες χαλκογραφίες του με μια πολύπλοκη τεχνική επεξεργασία, συνδυάζοντας την ακουαφόρτε (βλ. λ.) με την α. Η μέθοδος πάντως διαδόθηκε ευρύτατα μόνο στο δεύτερο μισό του 18ου και στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αι., από τον Λε Πρενς και δύο άλλους Γάλλους χαράκτες: τον Λουί Φιλιμπέρ Ντεμποκούρ και τον Ζαν Ζαζέ. Με αυτούς η α. έφτασε στο ύψιστο σημείο της τεχνικής της τελειότητας. Την ίδια περίοδο, ο μεγαλύτερος ζωγράφος της εποχής, ο Φρανθίσκο Γκόγια, χρησιμοποίησε την α. είτε μεμονωμένα είτε, συχνότερα, σε συνδυασμό με την ακουαφόρτε και πέτυχε καταπληκτικά αποτελέσματα. Τεχνική. Οι μέθοδοι ποικίλλουν ανάλογα με τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Η πρώτη φάση είναι η κατάλληλη διάβρωση του μετάλλου, ώστε όλη η επιφάνεια της πλάκας να αποκτήσει την απαιτούμενη πορώδη υφή. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους. Καλύπτεται ο γυμνός χαλκός με ένα λεπτό στρώμα σκόνης ρετσινιού ή ασφάλτου, ζεσταίνεται ελαφρά η πλάκα στη φλόγα και οι λεπτότατοι κόκκοι διαλύονται και προσκολλώνται στην επιφάνεια. Παραμένουν έτσι ακάλυπτα άπειρα και πάρα πολύ μικρά ενδιάμεσα διαστήματα, που επιτρέπουν στο διάλυμα του οξέος, όπου εμβαπτίζεται η πλάκα, να διαβρώσει το μέταλλο. Άλλος τρόπος είναι επίσης, αφού επιχριστεί η πλάκα με κερί, να καλυφθεί με ελαφρύ στρώμα από λεπτό αλάτι, να θερμανθεί το κερί, ώστε να εισχωρήσουν οι κόκκοι του αλατιού και να επικαθήσουν στην πλάκα και έπειτα, μετά την ψύξη του συνόλου, να διαλυθούν οι κόκκοι του αλατιού με χλιαρό νερό. Όταν επιτευχθεί η διάβρωση του μετάλλου εκτελείται το σχέδιο κατά αρνητικό τρόπο, καλύπτονται δηλαδή με μονωτικό βερνίκι τα τμήματα εκείνα που κατά την εκτύπωση θα παραμείνουν λευκά. Έπειτα η πλάκα εμβαπτίζεται στο οξύ. Ο χρόνος παραμονής της εκεί εξαρτάται από το πόσο βαθιά επιθυμεί ο καλλιτέχνης να γίνουν τα λεπτότατα χαράγματα που προκαλεί το οξύ. Μετά την πρώτη οξείδωση, σχεδιάζονται και καλύπτονται τα τμήματα εκείνα που αντιστοιχούν στους ελαφρύτερους γκρίζους τόνους και οι οξειδώσεις και οι επικαλύψεις συνεχίζονται ωσότου επιτευχθούν και οι βαθύτεροι τόνοι. «Ta πουλιά της Αμερικής», ακουατίντα του Γάλλου φυσιοδίφη Οντιμπόν (Λονδίνο, Μουσείο Βικτορίας και Αλβέρτου).